Om ons heen zien we het steeds meer gebeuren: de digitalisering van alles wat tot voor kort nog in analoge en tastbare vorm beschikbaar was. We zijn dan ook bezig om naar het echte digitale tijdperk toe te gaan. Die ontwikkeling zette zich in vanaf het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw. Toen al voorspelden wetenschappers en trendwatchers dat we uiteindelijk naar een volledig digitale wereld toe gingen.
Geleidelijke ontwikkeling naar volledig digitaal
De ontwikkeling naar een volledig digitale omgeving gaat geleidelijk, wat niet vreemd is, want dat gaat bij alle nieuwe technieken zo. Net zoals de eerste auto’s niet direct paard en wagen vervingen en het uiteindelijk nog bijna honderd jaar duurde voordat alle commerciële zeilschepen vervangen waren door gemotoriseerde vrachtschepen. Zo zitten we nu ook in een fase waarin oude technieken (denk aan bankbiljetten en cd’s) vervangen worden door nieuwe digitale equivalenten (zoals volledig digitaal betalen en streaming audio).
Factoren die digitale opmars vertragen
De relatief lange aanloopfase van nieuwe technieken en volledige digitalisering heeft te maken met een aantal factoren. Zo spelen technische factoren een grote rol: de nieuwe technieken moeten goed genoeg zijn om de oude te vervangen. De huidige elektrische auto’s zijn bijvoorbeeld relatief inefficiënt, als hun prestaties vergeleken worden met de prestaties die de al 100 jaar doorontwikkelde diesel- en benzinemotoren leveren. Economische factoren zijn minimaal net zo belangrijk: oude technieken moeten worden uitgefaseerd. Voorraden moeten worden verkocht en productieprocessen worden aangepast en het hele economisch verkeer moet de omslag maken naar de nieuwe techniek die ook nog eens rendabel moet zijn. Het is bijna niet voor te stellen dat de eerste cd-spelers bij de introductie ruim 1.000 euro kostten. En misschien wel de belangrijkste factor is de adoptie van nieuwe technieken door de (toekomstige) gebruikers. Zeker bij degenen die al lang met de oude technieken hebben gewerkt, zal vaak (on)gezonde weerstand tegen grootscheepse veranderingen zijn.
Papier in een steeds digitalere wereld
Een mooi voorbeeld van langzame vervanging is het gebruik van papier. Nog steeds wordt informatie door veel mensen hieraan toevertrouwd. Het zit nou eenmaal in ons systeem om een uitdraai te maken van een rapport, factuur of overeenkomst. Wij zijn het digitale proces nog niet helemaal gewend of kunnen in ons hoofd de knop nog niet omzetten. Ondanks dat er al in 1978 voorspeld werd dat computers zouden zorgen voor een “paperless office”, zijn we sindsdien alleen maar meer papier gaan gebruiken.
Naar een volledig digitaal dossier
Pas sinds er enkele jaren geleden een generatie aan het werk ging die niet meer gewend is om papier te gebruiken, maar volledig in digitale systemen denkt, neemt het gebruik van papier op de werkvloer langzamerhand af. Die trend zal zich steeds verder doorzetten, net zolang totdat het gebruik van papier volledig verdwenen is. Niet alleen uit de kantooromgeving, maar uit ons hele leven. Dat klinkt misschien als science fiction, maar om u heen ziet u het al steeds meer gebeuren. E-readers in plaats van gedrukte boeken, de overheid die alleen nog maar wilt communiceren via Mijnoverheid, en pdf’s in uw mailbox in plaats van gedrukte brochures in uw brievenbus. Uiteindelijk zal alles worden vastgelegd in een volledig digitaal dossier. Wat nu nog op papier staat, dat zal (moeten) worden omgezet naar digitaal. Dat is de toekomst en die toekomst, die is nu al begonnen.